درس عبرت از روزگار
یکی از امور سازنده و تکان دهنده و تحول بخش ، فراز و نشیبهای تاریخ و عبرت گرفتن و پند گرفتن و پندگیری از سرگذشتهای آن است ، که برای همه لازم است وارد این کلاس عجیب شوند ، و از درسهای زندگی پرفراز و فرود گذشتگان عبرت بگیرند ، چرا که تاریخ همواره تکرار می شود ، و روزی خواهد آمد که زندگی برای ما نیز برای آیندگان ، تاریخ می گردد ، و تاریخ مجموعه ای از تجربه ها ، کامها و ناکامیها است ، و اصولا فلسفه تاریخ همین است که تجربه های آن را دریافت کنیم و در زندگی خود عبور دهیم ، که گفته اند عبرت از عبور است .
همان گونه که خون در رگهای کالبد ما عبور می کند و موجب ادامه حیات جسمی ما می شود ، فراز و نشیبهای تاریخ نیز باید در رگهای روح و روان ما عبور کنند و به ما حیات معنوی ببخشند .
مرد خردمند پسندیده را
عمر دو بایست در این روزگار
تا به یکی تجربه اندوختن
با دگری تجربه بستن به کار
ولی باید گفت : عمر دیگر لازم نیست ، زیرا تاریخ ، عمر صد بار و هزار بار را به ما آموخته ، بنابراین ما به اندازه کافی در تاریخ دارای تجربه هستیم .