صمد بهرنگی بهترین نویسنده ادبیات کودک و نوجوانان ایرانی شناخته می‌شود که درباره مضامینی چون اندیشیدن و آزادی در آثار خود نوشته است. افزون بر مخاطبان فارسی، آثار او در میان آذری‌زبان‌ها و ترک‌ها نیز خوانندگان و طرفداران پرشمار دارد.

ستیز با خرافات، عادت‌زدایی از رفتارهای ناشایست، تجلیل از آگاهی، و شکل بخشیدن به روحیه مدنی و مبارزه با فقر و تبعیض و خودپسندی از مهم‌ترین مضامین آثاری‌ست که صمد بهرنگی برای کودکان و نوجوانان نوشته است.

در این میان «ماهی سیاه کوچولو» شناخته‌شده‌ترین داستان صمد بهرنگی و از محبوب‌ترین کتاب‌های ادبیات کودکان است. به این داستان، جایزه معتبر هانس کریستین اندرسون هم تعلق گرفته است.

روزنامه گاردین نیز «ماهی سیاه کوچولو» را جزو ده اثر برتر ادبیات کودکان قرار داده است.