تفسیر عاملی

تفسیر عاملی، تفسیری کامل و به زبان فارسی نوشته ابراهیم موثق عاملی از قرآن پژوهان قرن ۱۴ و ۱۵ هجری قمری است. او در این تفسیر که در ۸ جلد به نگارش درآمده، اساس کار خود را بر لغت، شأن نزول آیات، اقوال مفسران و توضیح نکات تربیتی و اجتماعی قرآن قرار داده است.

عاملی در ابتدای تفسیر، انگیزه خود را دغدغه فهم قرآن و پاسخ به نویسنده‌ای داده که گفته است تفاسیر را یک رشته روایات ضعیف و قصه‌های بی‌اساس تشکیل می‌دهد. او می‌نویسد که برای فهم آیتی از قرآن کریم تفسیری مطالعه می‌کردم و قانع نمی‌شدم. روزی در مقدّمه یکی از تفسیرهای تازه خواندم (مدّتها صرف وقت کرده کتب تفسیر را تا آنجا که مقدور بود بررسی کردم و حقیقت آن است که به استثنای مطالبی که مربوط به علم ادب است چیزی در این کتب نیافتم مگر یک رشته روایات ضعیف و یا قصّه‌های بی‌اساس که اغلب از سر چشمه‌های یهود آب گرفته‌اند). دغدغه فهم قرآن و این گفتار آن نویسنده وادارم کرد به مطالعه و نوشتن تفسیر و برای اطّلاع از آنچه در معنی آیه‌ای کسی چیزی گفته و یا نوشته از قدیمی‌ترین کتب تفسیر که دسترسی به آن داشتم (جامع البیان تفسیر محمّد بن جریر طبری متوفّی به سال سیصد و ده هجری قمری) تا آنچه از مفسّرین معاصر بدست آوردم به علاوه کتب دیگر که مطالب آن نزدیک به این هدف بود (و نام هر یک در جای خود یاد شده است) چندین کتاب تفسیر و غیر تفسیر را مطالعه و تتبّع کردم.