به نظر می‌رسد رابطه‌ای میان سبک بازی‌های تولیدی و فرهنگ و شرایط داخلی کشورها برقرار است؛ از آن طرف، فروش محصولات هم در نقاط جغرافیایی مختلف یکسان نیستند. مثلاً ژاپنی‌ها نه خیلی به ساخت عناوین تیراندازی علاقه دارند نه به خرید آن‌ها. امریکایی‌ها از همه بیشتر سراغ بازی‌های تیراندازی برخط می‌روند و اکشن‌های پایه شوتر نزدشان محبوب‌تر است. در ایران هم به دلایل مختلف، یکی از سبک‌هایی که هم سازنده‌ها به آن دلبسته‌اند و هم مصرف‌کننده‌ها از آن استقبال می‌کنند اشاره و کلیک است. این ژانر در بازار داخلی سابقه‌ای طولانی و درخشان دارد. امروز در بازی‌نگار می‌خواهیم با محصولی در همین سبک آشنا شویم که یک تنه استانداردهای اشاره و کلیک ایرانی را جابجا کرده است.
«فراتر از اینجا» ساخته‌ی گلیم گیمز در سبک اشاره کلیک و منتشر شده برای اندروید است که ما در بازی‌نگار قسمت اول و دوم آن را مورد بررسی قرار داده‌ایم. محصول رده‌بندی سنی ندارد (متاسفانه، و در اوج ناباوری و ناراحتی!)، به صورت اپیزودیک منتشر شده و تا به حال دو قسمت آن در دسترس قرار گرفته‌اند. حجم هر نسخه بالای ۱۰۰ مگابایت است و از بین مجموع ۴۰۰ نظر به نمره‌ی ۴/۶ دست پیدا کرده. محصول در سال ۹۸ منتشر شده و تا به حال در مجموع ۱۰۰۰ نصب فعال داشته است. قسمت اول مجموعه رایگان و قسمت دوم غیر رایگان است. در واقع می‌توان ادعا کرد قسمت اولِ مجموعه تیزر یا به نوعی نسخه‌ی دمو برای قسمت دو در نظر گرفته شده چون هم کوتاه است هم از لحاظ گیم‌پلی، کمّی و کیفی، با اپیزود دوم تفاوت زیادی دارد.
کوچه‌ای تاریک و عجیب
داستان، قلبِ فراتر از اینجا، درباره‌ی شخصیتی به نام سم که همسرش را شش ماه قبل در یک کوچه گم کرده روایت می‌شود. آنا، در یکی از کوچه‌های شهر ناپدید شده و تنها اثر باقی مانده از او دستی بریده است! در طول این شش ماه، سم هر روز ابتدا تا انتهای آن کوچه‌ی نفرین شده را رفته و آمده تا شاید بتواند به جوابی برسد، اما تا زمانی که بازی آغاز می‌شود کارش نتیجه‌ای به همراه نداشته جز آشنایی و دوستی با یک مرد بی‌خانمان به نام بِن که جایی اواسط همان کوچه زندگی می‌کند. بن شخصیتی دیوانه‌طور دارد و مکالماتی با سم برقرار می‌کند که ابتدا فقط در قالب «گیجی» یا «مستی» توضیح داده می‌شوند. با پیشروی در داستان متوجه می‌شویم که تمام حرف‌های بن بی‌خود نیست و او خودش حلقه‌ی وصلی می‌شود به شخصیت میا که به نظر می‌رسد درباره‌ی وقایع داخل کوچه و صحبت‌ها اطلاعات نسبتاً کاملی دارد.
قصه تاریک و عجیب و درهم شروع می‌شود، اما رفته رفته نقاط روشن بیشتری در آن شکل می‌گیرند. سازنده در قسمت اول چیز زیادی از داستان را رو نمی‌کند و مخاطب به دریافتی سطحی و کلی از اتفاقات و دلایل احتمالی آن‌ها می‌رسد. در قسمت دوم عمق روایت بیشتر، نقش شخصیت‌ها پررنگ‌تر، و درگیری فکرِ مخاطب به مراتب شدیدتر می‌شود چون سازنده با هنرمندی و عاقلانه، از تکنیک‌های کلیشه‌ای ایجادِ هیجان کاذب یا کتمان عمدی حقایق از نگاه مخاطب، تا حد امکان دوری کرده و بیشتر روی جزئیات داستان و چندبعدی جلوه کردن کاراکترها مانور داده و در این مسیر عملکرد موفقی داشته است. قصه‌ای که ابتدا فقط با سم شروع شده بود یواش یواش از طریق بن وصل می‌شود به میا و بعد راشل و بعد پدر میا و … این تازه فقط «دو» قسمت اول است!
اشاره و کلیک در حد لالیگا!
همانطور که اشاره شد، فراتر از اینجا در سبک اشاره و کلیک تولید شده. بازی از قوانین کلاسیک این ژانر مثل فضای دوبعدی، ادغام پازل و معماهای جورچینی در گیم‌پلی، استفاده از دیالوگ متنی، و تمرکز بالا روی طراحی و جزئیاتْ به شکل کامل و سالم استفاده کرده. به جز حرکاتی مثل جابجایی و تعامل با افراد و محیط، بازیکن باید معماهای محیطی و پازل‌های مخصوصی را حل کند که البته ممکن است همواره از لحاظ منطقی ارتباط صد در صد با روایت نداشته باشند اما سرگرم‌کننده، جذاب، و تازه اجرا شده‌اند و چندتایی از آن‌ها را در هیچ عنوان دیگری پیدا نخواهید کرد. دانش ریاضی و ارتباط اعداد، ترکیب صدا و هندسه، پیدا کردن رابطه‌ی منطقی، جورچین، پیدا کردن اشکال همسان، و یافتن ترتیب اعمال، تعدادی از الگوهای معماها و پازل‌های فراوانی هستند که این محصول در همین دو قسمتِ کوتاه برای مخاطبین تدارک دیده. سختی و آسانی این موانع منطقی و با سیری صعودی درنظر گرفته شده و تکرّر و جایگذاری آن‌ها ضربانی غیرخسته‌کننده در تجربه‌ی اثر ایجاد می‌کند که در کنار تنوع و عدم تکرار چالش‌ها (به جز یک یا دو مورد) لذت تجربه‌ی اثر را چند برابر کرده‌است. اما بهتر است برای قسمت‌های بعدی معماها پیچیده‌تر، طولانی‌تر، و پراکنده‌تر باشند و تمرکز از روی پازل‌های تک قسمتی برداشته شود.
کمیک بوک تعاملی
تمام نکات در مورد گیم‌پلی و معماها خودشان را ذره ذره و در طول مسیر نشان می‌دهند، اما آنچه در اولین برخورد و ضربِ اول توجه مخاطب را جلب می‌کند طراحی و نقاشیِ فراتر از اینجاست. سبک هنری محصول جدید نیست و مشابه یا نزدیک به آن را در کارهای اشاره و کلیک، حتی بین آثار داخلی دیده‌ایم. اما سازنده از حداکثر ظرفیت و توان هنری این سبک طراحی استفاده کرده و از آن در حد اعلا برای محصولش بهره برده است. حالتی نیمه-واقعی نیمه-کارتونی که به کمک روایت می‌آید تا با واقعی جلوه دادن فضا به هیجان اثر اضافه کند و همزمان با کارتونی کردن محیط به بُعد فانتزی و خیالی آن دامن بزند تا مخاطب در حالتی شناور روی موجِ قصه‌ای ترکیبی غوطه‌ور شود که معلوم نیست قرار است کی و کجا به کدام ساحل برسد (اگر برسد!).
نقاشی‌ها به دو قسمت کلی شخصیت و محیط تقسیم می‌شوند که هر دسته به ترتیب شامل زیرمجموعه‌های متحرک و ثابت می‌شوند. یکی از نکات قوتِ گرافیک، کاراکترهای متنوع، فراوان، پویا، جالب و زیبایی هستند که دنیای کوچکِ فراتر از اینجا را پر کرده‌اند. از سر همان کوچه‌ای که آنا در آن ناپدید شده به سمت راست و چپ هر طرف حدود ۱۵ قدم از خیابان طراحی شده که در یک سمت کافی‌شاپ و در طرف دیگر ساختمان محل سکونت میا قرار دارند. بین همین دو نقطه و در همان فاصله‌ی کوتاه نزدیک به ۲۰ کاراکتر، با ظاهر، الگوی حرکت، قد و قواره، و حالت چهره‌ی متفاوت در حال رفت و آمدند که ممکن نیست نگاه مخاطب را به خود جلب نکنند. به نظر می‌رسد تعداد شخصیت‌های خانم در خیابان بیشتر بودند که البته یک احتمال و دریافت است. طراحی‌های محیط، بر خلاف آثار قبلی صد در صد بی حرکت و کاملاً در پس زمینه نیستند و گوشه و کنارشان چیزی اضافه شده تا جان داشته باشند و نظر را به خود متوجه کنند. جزئیات محیط غوغا می‌کنند و در این صفحه‌ی کوچک موبایل خیلی از ریزه‌کاری‌ها به سختی دیده می‌شوند. وضعیت کلیدها و قلم و آیکون‌ها هم خوب است: ساده، سفید، مرتب و آشنا به صورتی که نه حواس را پرت می‌کنند و نه غیرمانوس و خاص به نظر می‌رسند. در مجموع گرافیک هنری و فنی فراتر از اینجا واقعا «فراتر از اینجاست».
صداهای خاص
صدا دومین چیزی است که نظر مخاطب را جلب خودش خواهد کرد. طبق معمول، دو دسته‌ی موسیقی متن و جلوه‌های صوتی داریم. همین یک نکته که فراتر از اینجا برای خودش آهنگ‌ساز و صداگذار مجزا دارد کافیست تا نمره‌ی کامل این قسمت نثار بازی شود، اما اگر درباره‌ی خوبی و کیفیت کار صحبت نکنیم در حق اثر جفا شده. موسیقی متن که در صفحه‌ی فهرست هم به گوش می‌رسد اثری متفاوت و زیبا، غیرتکراری، و عمیقاً مرتبط با روایت، فضا، و اتمسفر محصول از آب درآمده. ذات قطعه الکترونیک و با ترکیب‌های مختلفی از چند سبک حاصلی گوش‌نواز، مرتبط، و به یادماندنی ساخته که به تمایز هرچه بیشتر این عنوان با سایرین کمک به سزایی خواهد کرد. جلو‌های صوتی هم تمیز و سالم اجرا شده‌اند و با حرکت یا معمای پیشِ رو همخوانی دارند؛ در فراتر از اینجا جلوه‌ی صوتی روشن کردن لامپ با روشن کردن چراغ قوه فرق دارد و صداهای یکسان برای کارهای متفاوت به کار نرفته‌اند (فقط مواردی معدود که در میان اصوات متنوع به راحتی قابل تشخیص نیستند). تنها اشکالی که در این قسمت به گوش رسید سکته‌ای ریز در انتهای قطعه و حدفاصل بازپخش آن بود که اگر این هم برطرف شود می‌توان گفت مو لای دیوارِ صوتی بازی نمی‌رود.
پول همه چیز هست/نیست؟
و اما آخرین نکته‌ای که در مورد فراتر از اینجا نظر مخاطب را به خود جلب خواهد کرد سامانه‌ی درآمدزایی یا بهتر است بگوییم سیاست کسب درآمد محصول است. همانطور که ابتدای متن اشاره شد، بازی به صورت اپیزودی منتشر شده و تا به حال دو قسمت از آن در دسترس قرار گرفته. قسمت اول رایگان و بیشتر شبیه به نسخه‌ی آزمایشی یا دمو یا مقدمه است و قسمت دوم حجم اصلی روایت و گیم‌پلی را در خودش جای داده که برای دسترسی به آن لازم است هزینه کنید. هنگام تجربه‌ی قسمت اول بازی در جاهای مشخصی برای ادامه‌ی مسیر از مخاطب درخواست می‌شود یک ویدیوی تبلیغاتی تماشا کند، در غیر این صورت ادامه ممکن نخواهد بود. اخذ چنین تصمیمی از جانب سازنده هم هوشمندانه بوده و هم کمی خطرناک؛ از طرفی با این کار سازنده یک حداقلِ درآمدی به ازای هر ویدیو را برای خودش تثبیت کرده و از طرف دیگر احتمال «دلخور کردن» عده‌ی کمی از مخاطبین را به جان خریده (گیمرهای دل نازک و حساس موبایل!). در نهایت این خود سازنده بوده که به این نتیجه رسیده که حداقل درآمدی ثابت بهتر از «جذب حداکثری» کار خواهد کرد.
غیر از این مورد، ارائه‌ی نسخه‌ی مقدمه‌ای یا آزمایشی برای چنین آثاری روی اندروید کاملاً مرسوم و پذیرفته شده و صحیح است و با این حرکت سازنده هم اثرش را تبلیغ می‌کند هم مخاطب با اطمینان کامل و خشنود و راضی اقدام به خرید نسخه‌ی کامل می‌کند. فقط نکته اینجاست که بین فراتر از اینجا قسمت اول و دوم تفاوتی وجود ندارد که بشود اسم اپیزود ۱ و ۲ را روی آن گذاشت. علاوه بر این، قیمت تعیین شده برای محصول منطقی و منصفانه و حتی شاید بتوان گفت «با تخفیف» (به عبارتی مفت) در نظر گرفته شده که نمره‌ی مثبتی برای بازی حساب می‌شود؛ حرکتی عاقلانه که ضریب فروش را افزایش می‌دهد و در بلند مدت و در تعداد بالا (به خصوص در مورد آثار اپیزودیک) خودش را نشان خواهد داد.
خیلی خوب می‌شد اگر می‌توانستیم فراتر از اینجا را به «همه‌ی» گیمرها و کاربران موبایل پیشنهاد بدهیم، اما متاسفانه به علت اینکه بازی هنوز رده‌بندی سنی ندارد دستمان بسته است و نمی‌دانیم این محصول برای کدام گروه سنی مناسب است. اگر روزی رسید که تمام قسمت‌های این اثر رده‌بندی سنی شدند، آن روز به تمام کسانی که بالای آن رده قرار می‌گیرند پیشنهاد خواهیم کرد که بدون فوت وقت و تردید بروند و بازی را تجربه کنند. همچنین خوشحال خواهیم شد اگر تجربه‌ی خودتان از این محصول، و پیشنهادها و ایده‌هایی برای قسمت بعدی را در قسمت نظرات برای بازی‌نگار بیان کنید.
نسخه‌های بررسی شده: قسمت اول ۱.۱.۱۴، قسمت دوم ۱.۱.۳۶
دانلود بازی فراتر از اینجا ۲
توسط علیرضا خزاعی
Loading ...